Je hoeft het niet te vragen!

Jaren geleden ben ik gestopt met opvoeden.
Mensen die mij kennen weten dat ik, zo lijkt het, weinig regels heb voor mijn kinderen, me weinig met ze bemoei, veel zelf laat beslissen en ze zelf laat ontdekken en beleven. Ze weten ook dat ik aardige, behulpzame kinderen heb, die weinig uitproberen, niet 'lastig' zijn en dat ik een hele goede band met ze heb.

Ik ben een groot voorstander van samen groeien. Dan bouw je een pure duurzame relatie met elkaar op die gebaseerd is op echtheid en eerlijkheid en vooral op gelijkwaardigheid. Niet dat een kind hetzelfde weet of kan als jij, maar wel dat je weet en er op vertrouwt dat het wel komt. Dat ze een eigen mening hebben en een eigen gevoel waardeer je en zie je als een kans om ervan te leren. Niet door ze iets op te leggen, te verbieden of de alwetende ouder te spelen.

Zo kan het gebeuren dat er wel eens iets helemaal mis gaat, toch?
En dat is nu juist niet het geval!
Ik geef kinderen heel veel verantwoordelijkheid, of ze nu van mijzelf zijn of van anderen. Bij de kinderen van anderen duurt het dan meestal langer voordat ze door hebben hoe ik in elkaar steek. Of liever hoe het er bij ons aan toe gaat. Dat betekent ook wel eens dat ze mij in eerste instantie nog niet zo goed kunnen begrijpen. Dat geeft niet, want ik weet dat het vanzelf komt. En als ze eenmaal begrijpen dat ik hen een keus laat, dan heb ik ze voor het leven 'gewonnen'. Dan fleuren gezichten op.

Wat is nu het geheim.
Ik zeg zelden nee! Ik vraag wel! Ik overleg en laat keuzes bij wie ze horen, namelijk bij de persoon zelf, dus ook bij een kind. Ik grijp alleen in als het sociaal emotionele klimaat van welzijn voor mijn kinderen wordt aangetast en als er fysiek gevaar dreigt.

Voorbeeld
Mijn dochter van nu 9 jaar oud mag al jarenlang zelf beslissen wat ze uit het snoepkastje pakt en ook hoeveel en zelfs vlak voor het eten. Door dit te doen ontstond er een recht voor haar, namelijk hetzelfde recht wat ik heb als ik trek hebt en een koekje wil eten, een pepermuntje pak of een toastje maak. Ik ga ervan uit dat alles in huis, van mij is en van mijn partner, maar ook van onze kinderen. Zij hebben hetzelfde beslissingsrecht als we een nieuwe stoel uitzoeken, nieuwe gordijnen willen ophangen, en als we eten kopen.

Als mijn dochter mee gaat met met boodschappen doen, dan mag ze meedenken en zelf kijken wat ze wil kopen om te eten op brood. Blijft ze thuis, dan haal ik de boodschappen en beslis ik wat er in huis komt, rekening houdend natuurlijk met anderen. Als er dan iets niet is, zegt ze doodleuk "dan had ik maar mee moeten gaan, had ik zelf kunnen kiezen".
Dit weet ze omdat ik niet afwijk van zelf beslissingsrecht voor haar. En omdat ze weet dat haar keuze, haar keuze is!

Die eigen verantwoordelijkheid opnemen voor jouw eigen leven, kun je kinderen al heel vroeg leren.
Daar begon ik al mee toen ze nog heel klein was (overigens ook geleerd door ervaring met mijn 2 zonen hoor, waar het ook en zeker bij de eerste echt wel eens anders liep). Heel eenvoudig is het nooit iets opleggen, altijd vragen wat degene zelf wil of vindt en dan de keuze bij het kind laten.
Dus:
"mam, mag ik een snoepje" en moeder: "nee, we gaan zo eten",
wordt
"mam, mag ik een snoepje" en moeder: "we gaan zo eten, jij weet wat jij op kan, kijk zelf maar wat je wilt"
en zelfs: "mam ik wil even een snoepje eten, ik weet dat we zo gaan eten, maar het voelt dat ik even iets moet nemen"

Als je dit voor elkaar krijgt betekent het dat je lange tijd gehoor hebt gegeven aan de echte behoefte van het kind, geluisterd hebt naar zijn wensen, verlangens en gevoelens. Dit is niet een eigenwijs kind dat gewoon zomaar een snoepje pakt zonder te vragen. Dit is een kind dat geleerd heeft de eigen gevoelens om te zetten in de behoefte.

Het kan ook zo gaan bij ons thuis:

Ik maak een drankje en een toastje en sta tegelijkertijd het eten te maken. Mijn dochter komt binnen na een heerlijke middag buitenspelen en schopt haar laarzen uit, hangt haar jas aan de kapstok en gaat daarna direct naar de kraan om water te drinken.
Ik zeg: Wil je nog wat limonade. "nee zegt ze ik heb zo'n vreselijke dorst, dan helpt water beter!"
Na het drinken vraag ik haar of ze een snoepje wil, of iets anders. "mam zegt ze, ik lust wel een appel, daar heb ik nu echt trek in".

Echt luisteren naar je kind en accepteren dat het een beslissing neemt die anders is dan jij je had voorgesteld hoort hier ook bij. Als je een ander serieus wilt nemen dan moet je ook beslissingen nemen die de ander laat voelen dat hij of zij er toe doet.

Zo kwam het voor dat wij een jaar lang een vouwwagen hebben aangehouden terwijl we inmiddels een ander kampeermiddel hadden gekocht, alleen omdat zij er niet aan toe was om de vouwwagen te laten gaan.
Terwijl we het andere kampeermiddel gingen kopen, begon ze heel hard te huilen. Dat doet ze normaal zelden, dus we wisten dat er echt iets speelde. Uiteindelijk kwam er uit dat ze zo graag met de vouwwagen wilde kamperen, dat ze daar haar kamertje had en verder wilde ze gewoon niet dat hij wegging.
Blijkbaar had ze herinneringen die wij nog niet konden doorgronden. We zijn zelfs nog met de vouwwagen weggeweest, tot ze zei, "OK mam, ik geloof dat ik nu wel wil dat iemand anders hem koopt en er plezier van heeft".

Dit is niet zoals we vaak denken 'Je kind zijn zin geven of verwennen'. Dit is gehoor geven aan iemands gevoelens en behoeften en de ander gelijkwaardig behandelen, ook al is het een kind.
Uiteindelijk laat je het resultaat los. Op haar tempo zag ze in dat we met het nieuwe kampeermiddel een betere oplossing hadden gevonden voor onze behoefte om vaker er tussenuit te gaan en wat meer te trekken.
Iets wat zij zelf ook fantastisch vindt.

De eerste de beste dag dat ze mee ging, zei ze aan het eind van de dag: "Wat hebben we toch een mooie keuze gemaakt mam, want ik vind het wel heel handig en gezellig om met de Shelter op vakantie te gaan. En weet je, nu heb ik ook nog een eigen tent, helemaal voor mij alleen!"

Sacha Grootenboer
Oegstgeest november 2013